Tedbir nafakası, boşanma davası açıldığında veya ayrılık sürecinde, eşlerin ve çocukların geçimini sağlamak amacıyla mahkeme tarafından geçici olarak hükmedilen bir nafaka türüdür. TMK m. 169 uyarınca hakim, boşanma davası açılır açılmaz eşlerin barınmasına, geçimine, malların yönetimine ve çocukların bakımına ilişkin önlemleri re'sen (kendiliğinden) almak zorundadır.

Ankara Boşanma Avukatı olarak, tedbir nafakasının en önemli özelliğinin kusursuzluk ilkesi olduğunu vurgulamak isteriz. Yani, boşanma davasında tam kusurlu olan (örneğin aldatan) bir eş bile, eğer maddi durumu kötüyse ve ihtiyacı varsa, dava süresince tedbir nafakası alabilir.

1. Tedbir Nafakasını Diğerlerinden Ayıran Özellikler

Tedbir nafakası, Yoksulluk ve İştirak nafakasından şu yönleriyle ayrılır:

• Kusur Aranmaz: Tedbir nafakası bir "ceza" değil, "sosyal koruma" tedbiridir. Bu nedenle, davayı açan veya davalı olan, kusurlu veya kusursuz olan her eş, ihtiyacı varsa bu nafakayı alabilir.
• Re'sen Karar: Hakim, taraflar talep etmese bile, dosyadaki ekonomik ve sosyal durum araştırmasına (SED raporuna) göre tedbir nafakasına hükmedebilir.
• Geçici Nitelik: Bu nafaka sadece dava süresince geçerlidir. Karar kesinleştiğinde kendiliğinden sona erer (Yerini Yoksulluk veya İştirak nafakasına bırakır).

2. Nafaka Ne Zaman Başlar ve Ne Zaman Biter?

Tedbir nafakasının süresi kanunla belirlenmiştir:

Başlangıç Tarihi

Tedbir nafakası, hakimin karar verdiği tarihten değil, dava tarihinden itibaren işlemeye başlar. Yani dava 1 yıl sürse bile, hakim karar verdiğinde geriye dönük 1 yıllık birikmiş nafakayı toplu olarak alabilirsiniz.

Bitiş Tarihi

Boşanma kararının kesinleştiği tarihte tedbir nafakası sona erer. Eğer boşanma gerçekleşirse, bu nafaka "Yoksulluk Nafakası" (eş için) ve "İştirak Nafakası" (çocuk için) olarak devam edebilir. Dava reddedilirse nafaka tamamen kesilir.

3. Müşterek Çocuk İçin Tedbir Nafakası

Boşanma davası sürerken velayetin geçici olarak kime verileceğine hakim karar verir (Geçici Velayet). Velayet kendisine verilmeyen taraf, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılmak zorundadır. Buna çocuk için tedbir nafakası denir.

• Çocuk için ödenen nafaka, eşin kusurundan veya gelirinden bağımsızdır; çocuğun üstün yararı esastır.
• Miktar, çocuğun yaşı, eğitim masrafları ve ödeyecek eşin ekonomik gücüne göre belirlenir.

Sıkça Sorulan Sorular (Tedbir Nafakası)

Soru: Çalışan eş tedbir nafakası alabilir mi?

Evet. Eşin çalışıyor olması veya asgari ücretli olması nafaka almasına engel değildir. Eğer diğer eşin geliri daha yüksekse ve boşanma süreci çalışan eşin yaşam standardını düşürecekse, hakim tedbir nafakasına hükmedebilir.

Soru: Tedbir nafakası ödenmezse hapis cezası var mı?

Hayır. Tedbir nafakası bir "ara karar" ile verildiği için, ödenmemesi durumunda İcra Ceza Mahkemesi'nden tazyik hapsi kararı çıkartılamaz (Yargıtay'ın güncel görüşü budur). Ancak icra takibi yapılarak maaş veya mal haczi uygulanabilir.

Soru: Boşanma davası açmadan nafaka isteyebilir miyim?

Evet. Eşiniz evlilik birliğinin giderlerine katılmıyorsa, boşanma davası açmadan "Ayrı Yaşama Hakkına Dayalı Tedbir Nafakası" davası açabilirsiniz. Bu davada boşanma talep edilmez, sadece geçim parası istenir.