Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHANİrtikap suçu, bir kamu görevlisinin, görevinin sağladığı gücü kötüye kullanmak suretiyle, icbar, ikna ya da hatadan yararlanma yolu ile kendisine veya başkasına yarar sağlanması ya da bu yönde vaatte bulunulması haliyle oluşmaktadır.
Görevi kötüye kullanma suçunun özel bir biçimi olarak düzenlenen irtikap suçu, 250. Maddesi kapsamında düzenlenmiştir.
İrtikap suçunun hukuksal konusunu, kamu güvenirliği ve saygınlığı oluşturmaktadır. İrtikap suçu özgü bir suç olmakla birlikte bu suçun faili yalnızca kamu görevlisi olabilmektedir. Bir kamu görevlisinin görevinin sağladığı nüfuzu veya güveni kötüye kullanabilmesi için bu göreve meşru olarak sahip olması ve nüfuzun kamu görevlisinin görevi ile ilgili olması gerekmektedir.
Bu nedenle yasal düzenlemelere aykırı olarak fiilen bir görevi üstlenen ya da kamu görevlisi unvanının gasp eden kimsenin, bu görevin sağladığı nüfuzu ve güveni kötüye kullanması, irtikap suçunu oluşturmaz. Failin kamu görevlisi olmaması durumunda, eylem dolandırıcılık veya yağma gibi başka bir suç türünü oluşturmaktadır.
İrtikap suçunun oluşabilmesi için,failin illa ki suçun işlendiği sırada görevinin başında veya görev yerinde olması gerekmemektedir. Bu bakımdan failin yani suçun işlendiği sırada kamu görevlisi sıfatına sahip kişinin, mesai dışı ya da görevi dışında veya görev yerinden başka bir yerde irtikap suçunu işlemesi mümkündür.
Failin, kamu görevlisi sıfatını sonradan yitirmesi suçun varlığı ve cezalandırılması noktasında ayrım gerektirmemektedir. İrtikap suçunun mağdurları icbar, inkar ya da düştüğü hata sonucunda yarar sağlayan veya yarar sağlama vaadinde bulunulan kişilerdir. Suçtan zarar kişiler, gerçek kişiler olabileceği gibi tüzel kişiler de olabilmektedir. Bu suç türünde kamu idaresinin güvenirliliğinin zedelenmesi nedeniyle kamu idaresi de suçtan zarar gören konumundadır.
İrtikap suçunun maddi konusu kişinin maddi ya da manevi gereksinimlerini karşılamaya elverişli yarar kavramı oluşturmaktadır. Bu yarar, para şeklinde olabileceği gibi farklı türde edimler şeklinde de ortaya çıkabilmektedir.
İrtikap suçu on beş yıllık zamanaşımı süresine tabi olmakla birlikte, şikayete tabi suçlar kategorisinde bulunmadığı için, savcılık re’sen soruşturma yürütebilmektedir.
Stj. Av. Bilge TOPCU
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.
