Boşanma davaları, evlilik birliğinin sona ermesiyle eşlerin sadece hukuki statüsünü değil, aynı zamanda mali durumlarını ve çocukların geleceğini de belirleyen bir dizi sonucu beraberinde getirir. Ankara Batıkent ve çevresinde boşanma davası açan müvekkillerimizin en çok merak ettiği konular, boşanma sonrası doğan tazminat, nafaka ve soyadı haklarıdır.

Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 174. ve 175. maddeleri, boşanmanın mali sonuçlarını düzenler. Bu süreçte en önemli kriter, tarafların boşanmaya neden olan olaylardaki kusur oranının tespit edilmesidir.

1. Maddi ve Manevi Tazminat (TMK m. 174)

Tazminat, boşanmada kusurlu olan tarafın, kusursuz veya daha az kusurlu tarafa ödediği bedeldir.

Maddi Tazminat

Boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen kusursuz tarafın uğradığı maddi kaybın karşılanmasıdır. Örneğin, eşinin desteğiyle kariyerini bırakan bir eşin kaybettiği gelir potansiyelinin karşılanmasıdır. Miktarı, ekonomik duruma göre belirlenir.

Manevi Tazminat

Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan tarafın yaşadığı acı ve ıstırabın karşılığıdır. Zina, şiddet, ağır hakaret gibi durumlarda manevi tazminat istenir. Miktarı, hakimin takdirindedir.

2. Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175)

Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek eşin, diğer eşten mali gücü oranında süresiz olarak talep ettiği nafakadır.

• Kusur Şartı: Nafaka talep eden tarafın kusuru, diğer eşe nazaran daha ağır olmamalıdır. (Eşit kusurlu veya daha az kusurlu olan alır; ağır kusurlu olan (örneğin aldatan) alamaz).
• Süre: Kural olarak süresizdir. Ancak evlenme, ölüm, yoksulluğun ortadan kalkması veya haysiyetsiz hayat sürmesi halinde kaldırılabilir.

Çocuk Nafakası (İştirak Nafakası)

Çocuklar için ödenen nafaka türüdür. Bu nafakada kusur aranmaz, çocuğun menfaati esastır. Velayeti almayan ebeveyn, çocuğun giderlerine katılmak zorundadır. Çocuk 18 yaşını doldurunca, eğitim hayatı devam ediyorsa yardım nafakası olarak devam edebilir.

3. Boşanma Sonrası Kadının Soyadı Hakkı (TMK m. 173)

Boşanan kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak kural olarak evlenmeden önceki soyadını yeniden alır.

• Kocanın Soyadını Kullanma İstisnası: Kadının boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, mahkeme kararıyla eski soyadını taşımasına izin verilebilir. (Örneğin: İş hayatında o soyadı ile tanınmak gibi bir menfaat).
• Kocanın Kaldırma Hakkı: Koca, koşulların değişmesi halinde (örneğin kadının o soyadını kötüye kullanması) bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (Boşanmanın Mali Sonuçları)

Soru: Maddi tazminat toptan (peşin) mı ödenir?

Maddi tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat (aylık ödeme) biçiminde ödenmesine karar verilebilir. Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez, mutlaka toptan ödenmelidir.

Soru: Nafaka borçlusunun maaşına haciz konulabilir mi?

Evet. Nafaka borcu, İcra İflas Kanunu'ndaki (İİK) haczedilmezlik kurallarının istisnasıdır. Nafaka alacağı için borçlunun maaşının tamamı (hakimin takdir edeceği miktar hariç) haczedilebilir.

Soru: Mal paylaşımı davası tazminat davasından ayrı mıdır?

Evet. Boşanma davası ve tazminat davası Aile Mahkemesi'nde görülürken, Mal Paylaşımı Davası (Mal Rejimi Tasfiyesi) ayrı bir dava olarak açılır ve boşanmanın kesinleşmesi beklenir. Ancak delilleri ortak kullanılabilir.