Tebligat, icra hukukunda bir hukuki işlemin (ödeme emri, haciz ihbarnamesi vb.) muhatabına (borçluya veya üçüncü kişiye) yazılı olarak bildirilmesi ve bu bildirimin belgelendirilmesi işlemidir. İcra sürecinin başlaması ve hukuki sonuç doğurması, tebligatın usulüne uygun yapılmasına bağlıdır. Tebligat yapılmadan veya usulsüz yapılarak kesinleştirilen bir takip, borçlunun haklarını ihlal eder ve iptal edilebilir.

Borçlu, tebligatı aldığı tarihten itibaren yasal itiraz ve ödeme süreleri başlar. Tebligatın Tebligat Kanunu hükümlerine aykırı yapılması durumunda, borçlunun usulsüz tebligat şikayeti hakkı doğar. Bu rehberde, tebligatın geçerlilik şartlarını ve usulsüz tebligat durumunda izlenecek yolları inceledik.

1. Geçerli Bir Tebligat Nasıl Yapılır? (Tebligat Kanunu)

Tebligatın geçerli sayılabilmesi için kanunun aradığı sıkı şekil şartlarına uyulması zorunludur:

Muhatabın Kendisine Tebliğ

Kural olarak tebligat, muhatabın bizzat kendisine yapılır. Muhatap adreste yoksa, onunla birlikte oturan ailesi efradına veya hizmetçisine tebliğ yapılabilir. Ancak bu kişilerin görünüş itibariyle 18 yaşından aşağı olmaması ve ehliyetli olması gerekir.

Muhtara Tebliğ (21. Madde)

Muhatap ve ev halkı adreste bulunamazsa, tebliğ memuru durumu mahalle muhtarına bildirir ve evrakı muhtara teslim eder. Kapıya bir ihbarname yapıştırılır. Tebligat, ihbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarihte yapılmış sayılır.

Vekile (Avukata) Tebliğ Zorunluluğu

Eğer borçlu bir avukatla temsil ediliyorsa, tebligatın mutlaka vekile (avukata) yapılması zorunludur. Asile (müvekkile) yapılan tebligat usulsüzdür ve geçersiz sayılır.

2. Usulsüz Tebligat Nedir? Şikayet Süresi ve Etkisi

Tebligatın kanuna aykırı yapılması (örneğin eski adrese yapılması, kapıya yapıştırma usulüne uyulmaması), tebligatı usulsüz hale getirir. Usulsüz tebligat, tebligatı yok hükmünde kılmaz ancak borçlunun öğrenme tarihini değiştirir.

• Öğrenme Tarihi Esastır: Usulsüz tebligatta, tebliğ tarihi, muhatabın tebligatı öğrendiğini beyan ettiği tarih olarak kabul edilir (Tebligat Kanunu m. 32).
• Şikayet Süresi: Borçlu, usulsüz tebligatı öğrendiği tarihten itibaren 7 gün içinde İcra Mahkemesi'ne şikayet yoluyla başvurmalıdır.
• Hacizlerin Kaldırılması: Şikayet kabul edilirse, tebliğ tarihi düzeltilir. Eğer bu yeni tarihe göre itiraz süresi henüz dolmamışsa, borçlu itiraz ederek takibi durdurabilir ve konulan hacizleri kaldırabilir.

3. Elektronik Tebligat (E-Tebligat) Dönemi

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, özellikle tüzel kişiler (şirketler) ve avukatlar için tebligatlar artık fiziki değil, UETS (Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi) üzerinden elektronik ortamda yapılmaktadır.

5 Gün Kuralı

Elektronik tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır. Muhatap maili açsa da açmasa da bu süre sonunda tebligat kesinleşir. Bu nedenle UETS adreslerinin düzenli kontrolü hayati önem taşır.

Sıkça Sorulan Sorular (İcra Tebligatı)

Soru: Tebligatı muhtardan almadım, yine de geçerli mi?

Evet. Tebligat Kanunu 21. maddeye göre kapıya ihbarname yapıştırıldığı ve evrak muhtara teslim edildiği anda tebligat yapılmış sayılır. Evrakı muhtardan almamış olmanız süreyi durdurmaz.

Soru: Eski adresime tebligat yapılmış, ne yapabilirim?

Eğer MERNİS (kimlik) adresiniz güncelse ve tebligat eski, güncel olmayan bir adrese yapılmışsa bu usulsüz tebligattır. İcra Mahkemesi'ne şikayet ederek tebliğ tarihini düzelttirebilir ve takibe itiraz edebilirsiniz.

Soru: Tebligat masrafını kim öder?

Tebligat masrafını (posta giderini) işlemi talep eden taraf (genellikle alacaklı) peşin olarak öder. Bu masraf ödenmezse talep yapılmamış sayılır.