Mutlak Boşanma Sebepleri (Zina ve Hayata Kast)

Bu sebeplerin varlığı tek başına boşanma kararı verilmesi için yeterlidir:

1. Zina (TMK m. 161)

Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir.

• Kritik Süre: Davaya hakkı olan tarafın zina olayını öğrenmesinden itibaren 6 ay ve her halde zina eyleminin üzerinden 5 yıl geçmekle dava hakkı düşer.
• Af Hükmü: Zinayı affeden eş, bu sebebe dayanarak boşanma davası açamaz. Affetme halinin herhangi bir şekil şartı yoktur.

2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (TMK m. 162)

Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.

• Pek Kötü Davranış: Her türlü fiziki ve psikolojik şiddet bu kapsamdadır.
• Onur Kırıcı Davranış: Eşin kişilik haklarının ağır derecede ihlal edilmesi durumudur.
• Kritik Süre: Aynı şekilde, sebebin öğrenilmesinden itibaren 6 ay ve her halde sebebin doğumunun üzerinden 5 yıl geçmekle dava hakkı düşer.

Nispi Boşanma Sebepleri ve İspat Yükü

Bu sebeplerin varlığında, boşanma kararı verilebilmesi için ek olarak diğer eş için birlikte yaşamın çekilmez hale gelmesi koşulunun da ispatı aranır.

3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK m. 163)

Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürerse ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.

• Kritik Koşul: İşlenen her suç değil, sadece küçük düşürücü suçlar kapsamdadır. Hakim, her somut olaya göre bir değerlendirme yapar.

4. Terk (TMK m. 164)

Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği takdirde boşanma davası açılabilir. Terk edilen eş, terk tarihinden itibaren en az 4 ay geçtikten sonra hakim veya noter aracılığı ile terk eden eşe ihtar çekmek zorundadır. İhtardan sonra 2 ay geçmedikçe dava açılamaz.

5. Akıl Hastalığı (TMK m. 165)

Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. Akıl hastalığına kapılması tek başına boşanma sebebi sayılmaz.

Genel Boşanma Sebebi: Evlilik Birliğinin Sarsılması (TMK 166)

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle açılan bu dava, en yaygın boşanma sebebidir. Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.

• Anlaşmalı Boşanma: Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması veya bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde gerçekleşir. Bu halde tarafların ikrarları hakimi bağlamaz.
• Fiili Ayrılık: Herhangi bir sebeple açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi halinde, ortak hayat yeniden kurulamamışsa boşanmaya karar verilebilir.