Hizmet tespiti davası, işverenler tarafında sigortasız işçi çalıştırılması halinde işçi tarafından açılabilecek dava türlerinden birisidir. Ancak bunun yasal bir dayanağı yoktur. Mevzuatımız düzenlemelerince işçinin hizmet süresince karşılaşabileceği risklere yönelik korunması gerekmektedir. Bu korunmanın hukuken elde edilebilmesi adına da işçinin sigortalı olarak çalıştığı hizmet süresi önem taşımaktadır. Bu nedenle 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. Maddesinde yapılan düzenleme ile sigortasız işçi çalıştırılması mevzuatımız gereğince yasaklanmıştır.
Kural olarak işverenlerin hizmet akdinin başlaması ile birlikte SGK’ya bildirim yapmaları gerekmektedir. İşveren tarafından SGK’ya sigorta bildirimi yapılmayan işçiler 5510 sayılı kanunun 86/9 maddesi uyarınca dava yoluyla geçmiş dönem çalışmalarını hizmet tespiti davası ile tespit ettirebilmektedirler. Burada tespit edilecek olan husus, belirli bir süre içerisinde işçi ile işveren arasında hizmet akdine bağlı olarak iş ilişkisi olduğunun kanıtlanmasıdır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalarve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Sigortalılığın Başlangıcı” başlığı altında yapılan 7. Madde düzenlemesine göre işveren, işçi ile hizmet akdinin başladığı günden itibaren sigorta bildirimi yapmak zorundadır.
Hizmet tespiti davasında davacı taraf hizmet tespitini isteyen işçi iken davalı taraf işverendir. Hizmet tespiti davasına SGK fer’i müdahil olarak katılabilmektedir. Sigortasız çalışan işçinin vefat etmesi durumunda dva işçinin yasal mirasçıları tarafından da açılabilmektedir.
Hizmet tespiti davasında, işyerinde sigortasız olarak çalışan işçinin çalıştığı son yıldan itibaren 5 yıllık zamanaşımı uygulanmaktadır.
Hizmet tespiti davasında görevli mahkeme İş Mahkemesi olmakla birlikte; İş Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlidir. Hizmet tespiti davasında yetkili mahkeme ise; işçinin çalıştığı yer mahkemesi ya da davanın açıldığı tarihteki davalı yerleşim yeri mahkemesi olmaktadır. Eğer ki davalılar birden fazla ise bu durumda da hizmet tespiti davası, davalılardan birisinin yerleşim yerinde de açılabilmektedir.
Stj. Av. Bilge TOPCU
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.