Geçersiz Nedenle Fesih, işverenin iş sözleşmesini yasal ve geçerli bir sebebe (İşK m. 18) dayandırmadan veya usulüne uygun olmadan (savunma almadan) sonlandırması durumudur. İş Kanunu, iş güvencesi kapsamındaki işçileri keyfi işten çıkarmalara karşı korur ve bu korumanın en önemli aracı İşe İade Davasıdır.

Ankara İş Hukuku Avukatı olarak, işverenin fesih kararının geçersizliğini ispatlayarak müvekkillerimizin işe iadesini veya işe başlatmama tazminatı ile **boşta geçen süre ücretini** (toplamda 12-16 aylık maaş tutarına ulaşabilir) almasını sağlıyoruz.

1. Hangi Fesihler Geçersiz Sayılır? (İşK m. 18)

İş Kanunu'na göre, aşağıdaki sebeplerle yapılan fesihler açıkça geçersizdir ve işe iade hakkı doğurur:

• Sendikal Nedenler: Sendika üyeliği, temsilciliği veya sendikal faaliyetlere katılmak.
• Yasal Hak Arama: İşveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak (şikayet etmek, dava açmak).
• Ayrımcılık: Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, din ve siyasi görüş nedenleriyle fesih.
• Doğum ve Hastalık: Kadın işçilerin yasal doğum izni sürelerinde işe gelmemesi veya işçinin raporlu olduğu (ihbar süresini 6 hafta aşmayan) dönemde işten çıkarılması.
• Usul Hatası: İşçinin davranışı veya verimi nedeniyle yapılan fesihte, işçinin savunmasının alınmaması feshin geçersizliği için tek başına yeterli sebeptir (İşK m. 19).

2. İşe İade Davası Sonuçları: Tazminat Hakları (İşK m. 21)

Mahkeme veya özel hakem tarafından feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işçiye iki önemli mali hak tanınır:

A. Boşta Geçen Süre Ücreti (4 Aya Kadar)

İşçi, dava süresince çalıştırılmadığı süre için en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücretini ve diğer haklarını (ikramiye, yol, yemek, sigorta primi) alır. Bu ödeme, işe başlatılsın ya da başlatılmasın, kazanılmış haktır.

B. İşe Başlatmama Tazminatı (4-8 Ay)

İşveren, işçinin başvurusuna rağmen onu bir ay içinde işe başlatmazsa, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Tazminat miktarı, işçinin kıdemine göre mahkemece belirlenir.

3. Kritik Başvuru Süreleri ve Hak Düşürücü Süreler

İşe iade davasında süreleri kaçırmak, tüm hakların kaybına neden olur:

• Dava Açma Süresi: Fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde Arabulucuya başvurmak zorunludur. Anlaşma olmazsa, son tutanak tarihinden itibaren 2 hafta içinde İş Mahkemesi'nde dava açılmalıdır.
• İşe Başvuru Süresi: Kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren işçi, 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmak zorundadır. Başvurmazsa fesih geçerli sayılır.
• İşe Başlatma Süresi: İşveren, işçinin başvurusundan itibaren 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır.

Sıkça Sorulan Sorular (Geçersiz Fesih)

Soru: İşveren beni işe davet etti ama gitmek istemiyorum, tazminat alabilir miyim?

Hayır. İşveren sizi işe davet ederse (samimi olmak kaydıyla) ve siz gitmezseniz, işe başlatmama tazminatını ve boşta geçen süre ücretini alamazsınız. Fesih geçerli hale gelir, sadece kıdem/ihbar alırsınız.

Soru: 6 aydan az kıdemim var, işe iade davası açabilir miyim?

Hayır. İşe iade davası (iş güvencesi) için en az 6 aylık kıdem şarttır. Ancak feshin kötü niyetli olduğunu (sendikal vb.) ispatlarsanız, Kötü Niyet Tazminatı davası açabilirsiniz.

Soru: Arabulucuda anlaşırsak ne olur?

Arabulucuda anlaşma sağlanırsa, işe başlama tarihi ve ödenecek tazminatlar tutanağa bağlanır. Bu tutanak ilam (mahkeme kararı) hükmündedir ve kesindir, tekrar dava açılamaz.