Şirket birleşmeleri ve devralmalar (M&A), şirketlerin büyüme, pazar payını artırma, rekabet avantajı sağlama veya maliyetleri düşürme amacıyla gerçekleştirdiği stratejik ve hukuki işlemlerdir. Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 136 ve devamında düzenlenen bu süreç, sadece şirket ortaklarını değil, alacaklıları, çalışanları ve piyasayı da etkileyen çok katmanlı bir yapıya sahiptir.

Ankara Şirketler Hukuku Avukatı olarak, birleşme sözleşmelerinin hazırlanması, Rekabet Kurumu izinlerinin alınması ve tescil işlemlerinin yönetilmesi konularında şirketlere danışmanlık veriyoruz. Bu rehberde, birleşme türleri, devralma süreci, alacaklıların korunması ve işçi haklarının devri gibi kritik konuları detaylandırdık.

1. Şirket Birleşme Türleri ve Geçerlilik Şartları (TTK m. 136)

Birleşme, iki veya daha fazla şirketin tek bir şirket çatısı altında toplanmasıdır. TTK'ya göre iki tür birleşme vardır:

A. Devralma Yoluyla Birleşme (Katılma)

Bir şirketin (devralan), başka bir şirketi (devrolunan) kendi bünyesine katmasıdır. Devrolunan şirket tasfiyesiz infisah eder (kapanır) ve tüm malvarlığı ile borçları devralan şirkete geçer.

B. Yeni Kuruluş Yoluyla Birleşme

İki veya daha fazla şirketin birleşerek, tamamen yeni bir şirket kurmalarıdır. Birleşen şirketlerin hepsi sona erer ve yeni bir tüzel kişilik doğar.

Geçerli Birleşme Kombinasyonları

• Sermaye Şirketleri: Sermaye şirketleri ve kooperatiflerle birleşebilirler.
• Şahıs Şirketleri: Şahıs şirketleriyle birleşebilirler. Devrolunan şirket olmaları şartıyla sermaye şirketleriyle de birleşebilirler.
• Tasfiye Halindeki Şirketler: Malvarlığının dağıtımına başlanmamışsa, devrolunan şirket olarak birleşmeye katılabilirler.

2. Birleşme Sözleşmesi ve Süreç Yönetimi

Birleşme süreci, sıkı şekil şartlarına tabidir:

• Birleşme Sözleşmesi: Yönetim organları tarafından yazılı olarak hazırlanır ve imzalanır. Değişim oranı, denkleştirme tutarı ve şirket paylarının değişimi bu sözleşmede belirlenir.
• Birleşme Raporu: Yönetim organları, birleşmenin hukuki ve ekonomik gerekçelerini açıklayan ayrıntılı bir rapor hazırlar.
• Denetim: Birleşme sözleşmesi ve raporu, işlem denetçisi tarafından denetlenir (Küçük ölçekli şirketlerde vazgeçilebilir).
• Genel Kurul Onayı: Sözleşme, her iki şirketin genel kurullarında (gerekli nisaplarla) onaylanmak zorundadır.

3. Alacaklıların Korunması ve Teminat Hakkı (TTK m. 157)

Birleşme, şirketlerin malvarlığını ve borç ödeme gücünü değiştirdiği için, kanun koyucu alacaklıları koruyucu hükümler getirmiştir:

• İlan ve Çağrı: Birleşme kararı Ticaret Sicili Gazetesi'nde 7'şer gün arayla 3 defa ilan edilir. Alacaklılara, alacaklarını bildirmeleri ve teminat istemeleri için çağrı yapılır.
• Teminat İsteme Hakkı: Alacaklılar, ilan tarihinden itibaren 3 ay içinde başvurarak, alacaklarının güvence altına alınmasını (teminat verilmesini) isteyebilirler.
• Müteselsil Sorumluluk: Birleşmeden önceki borçlardan dolayı, devrolunan şirketin ortakları ve yeni şirket belirli süreyle müteselsilen sorumlu kalmaya devam eder.

4. İşyeri Devri ve İşçi Haklarının Durumu (İşK m. 6)

Birleşme ve devralma, iş hukuku açısından "İşyeri Devri" niteliğindedir. İşçilerin hakları korunur:

• Sözleşmelerin Devri: Mevcut iş sözleşmeleri, tüm hak ve borçlarıyla birlikte (kıdem süresi korunarak) devralan şirkete geçer.
• Fesih Yasağı: Sadece birleşme veya devir işlemi, işveren veya işçi için haklı fesih sebebi oluşturmaz.
• Sorumluluk: Devirden önceki işçi alacaklarından (maaş, fazla mesai vb.), devreden ve devralan şirket 2 yıl boyunca birlikte sorumludur.

Sıkça Sorulan Sorular (Şirket Birleşmeleri)

Soru: Limited şirket Anonim şirket ile birleşebilir mi?

Evet. Sermaye şirketleri (A.Ş., Ltd., Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit) kendi aralarında tür farkı gözetmeksizin birleşebilirler. Limited şirket, Anonim şirkete devrolunabilir.

Soru: Birleşmeye itiraz eden ortağın hakkı nedir?

Birleşme kararına muhalif kalan ortak, genel kurulda muhalefet şerhi koydurarak "Ortaklıktan Çıkma Hakkı"nı (Ayrılma Akçesi) talep edebilir veya birleşme kararının iptali için dava açabilir.

Soru: Borca batık şirket birleşebilir mi?

Evet, ancak şartlıdır. Devralan şirketin mali durumu, devrolunan şirketin borçlarını karşılayabilecek kadar güçlüyse (sermaye artırımı vb. ile), borca batık şirket de birleşmeye katılabilir.