Yoksulluk nafakası, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan tarafa, diğer tarafın mali gücü oranında süresiz olarak ödemesine hükmedilen nafakadır (TMK m. 175). Bu nafakanın amacı, evlilik birliği içinde ekonomik olarak desteklenen eşin, boşanma sonrası ani bir yoksulluğa düşmesini engellemek ve sosyal dengeyi korumaktır.

Ankara Boşanma Avukatı olarak, yoksulluk nafakası davalarında en kritik noktanın "Kusur" ve "Yoksulluk" kavramlarının doğru tespit edilmesi olduğunu biliyoruz. Örneğin, asgari ücretle çalışan bir eş de yoksulluk nafakası alabilir mi? Aldatan eş nafaka isteyebilir mi? Bu soruların cevabı davanın kaderini belirler.

1. Kimler Yoksulluk Nafakası Alabilir? (Şartlar)

TMK m. 175'e göre yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• Yoksulluğa Düşme: Boşanma sonucunda eşin, mevcut yaşam standardını kaybederek geçim sıkıntısına düşecek olması gerekir. (Yargıtay'a göre; asgari ücretle çalışan, düzenli geliri olmayan veya geliri giderini karşılamayan eş yoksulluğa düşmüş sayılır).
• Kusur Şartı (Daha Ağır Kusurlu Olmamak): Nafaka talep eden eşin boşanmadaki kusuru, diğer eşten daha ağır olmamalıdır. Tam kusurlu (örneğin zina yapan) eş nafaka alamaz. Ancak eşit kusurlu veya daha az kusurlu eş nafaka alabilir.
• Talep Şartı: Hakim re'sen karar veremez, mutlaka talep edilmelidir.

2. Nafakanın Süresi ve Sona Erme Halleri

Kanunda "süresiz" olarak geçse de, nafaka bazı durumlarda kendiliğinden kalkar veya mahkeme kararıyla kaldırılır (TMK m. 176):

Kendiliğinden Kalkan Haller

• Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi.
• Taraflardan birinin ölümü.

Mahkeme Kararıyla Kaldırılan Haller

• Alacaklının evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması (İmam nikahı vb.).
• Yoksulluğun ortadan kalkması (İşe girmesi, miras kalması, piyango çıkması vb.).
• Haysiyetsiz hayat sürmesi.

3. Nafaka Miktarı ve Artırım Davası

Nafaka miktarı, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına (gelir, gider, malvarlığı) göre hakkaniyete uygun olarak belirlenir.

• Mali Güç Oranı: Nafaka ödeyecek eşin mali gücü oranında belirlenir. Asgari ücretli bir eşten fahiş nafaka istenemez.
• Artırım Davası: Enflasyon, alım gücünün düşmesi veya ihtiyaçların artması durumunda, nafaka alacaklısı Nafaka Artırım Davası açarak miktarın güncellenmesini isteyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (Yoksulluk Nafakası)

Soru: Asgari ücretle çalışan kadın nafaka alabilir mi?

Evet. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararlarına göre, asgari ücret seviyesindeki gelir kişiyi yoksulluktan kurtarmaz. Eğer boşandığı eşinin durumu daha iyiyse ve boşanma yüzünden refah seviyesi düşecekse nafaka alabilir.

Soru: Aldatan eş nafaka alabilir mi?

Hayır. Zina (aldatma) yapan eş, boşanmada "Tam Kusurlu" veya "Ağır Kusurlu" sayılır. TMK m. 175 gereği ağır kusurlu eşe yoksulluk nafakası bağlanmaz.

Soru: Nafaka ödenmezse hapis cezası var mı?

Evet. Yoksulluk nafakası kararı kesinleştikten sonra ödenmezse, alacaklının şikayeti üzerine borçluya 3 aya kadar tazyik hapsi verilebilir. Ancak birikmiş nafaka borçları için hapis cezası verilmez, sadece güncel aylar için verilir.