Çağrı Üzerine Çalışma Sözleşmesi, işçinin iş görme edimini yerine getirmesinin, işverenin çağrısına bağlı kılındığı, yazılı olarak yapılması zorunlu olan bir kısmi süreli iş sözleşmesi türüdür (İşK m. 14). Bu sözleşme türü, işverenin iş yoğunluğu dönemlerinde esnek iş gücü ihtiyacını karşılamasına olanak tanırken, işçiye de belli bir gelir güvencesi sağlar.

Ankara İş Hukuku Avukatı olarak en sık karşılaştığımız sorun, işverenlerin işçiyi "hiç çağırmayarak" ücret ödemekten kaçınmasıdır. Oysa kanun, işçiyi korumak adına, hiç çağrı yapılmasa bile ödenecek asgari bir ücret garantisi getirmiştir.

1. Çalışma Süresi ve Ücret Garantisi (20 Saat Kuralı)

Çağrı üzerine çalışma sözleşmesinde, işçinin ne kadar süreyle çalışacağı taraflarca belirlenmemişse, kanun devreye girer ve işçiyi korur:

• Asgari Süre: Haftalık çalışma süresi belirlenmemişse, kanunen haftalık 20 saat kararlaştırılmış sayılır.
• Ücret Garantisi: İşveren, işçiyi o hafta hiç çağırmasa veya 20 saatten az çalıştırsa bile, işçiye tam 20 saatlik ücretini ödemek zorundadır.
• Günlük Asgari Süre: İşveren her çağrıda işçiyi günde en az 4 saat üst üste çalıştırmak zorundadır (İşK m. 14/2).

2. Çağrı Yapma Usulü ve İhbar Süreleri

İşverenin işçiyi işe çağırması keyfi değildir; belirli bildirim sürelerine uyması gerekir:

4 Gün Önceden Bildirim

Aksi kararlaştırılmadıkça, işveren çağrıyı işçinin çalışacağı zamandan en az 4 gün önce yapmak zorundadır. Süresinde yapılmayan çağrıya işçinin uyma zorunluluğu yoktur; ancak işçi gelmezse bile ücretini almaya hak kazanır.

İş Güvencesi ve Fesih

Çağrı üzerine çalışan işçi de diğer işçiler gibi İş Kanunu'nun fesih ve iş güvencesi (işe iade) hükümlerinden yararlanır. İşveren, "iş yok" diyerek sözleşmeyi feshederse, geçerli bir neden sunmak zorundadır.

3. Sigorta Primleri ve Kıdem Tazminatı Hesabı

Bu sözleşme türünde tazminat ve prim hesaplaması teknik özellikler gösterir:

• SGK Primi: İşçinin çalıştığı saatler toplanarak güne çevrilir (7.5 saat = 1 gün) ve prim günü olarak bildirilir. Eksik günler için işçi GSS primi ödemek zorunda kalabilir veya isteğe bağlı sigorta yapabilir.
• Kıdem Tazminatı: İşçinin kıdem süresi hesaplanırken, sadece fiilen çalıştığı günler değil, sözleşmenin devam ettiği tüm süre dikkate alınır. Ancak tazminat miktarı, son aldığı (kısmi) ücret üzerinden hesaplanır.

Sıkça Sorulan Sorular (Çağrı Üzerine Çalışma)

Soru: İşveren beni hiç çağırmadı, ücret alabilir miyim?

Evet. Sözleşmede aksi yazmıyorsa, işveren sizi hiç çağırmasa bile haftalık 20 saatlik ücretinizi ödemek zorundadır. Bu, kanunun getirdiği "ücret garantisi"dir.

Soru: Yıllık izin hakkım var mı?

Evet. Çağrı üzerine çalışan işçi de 1 yıllık kıdemini doldurduğunda (sözleşme tarihinden itibaren), tam süreli işçiler gibi en az 14 gün yıllık ücretli izin hakkına sahiptir.

Soru: Sözleşme yazılı değilse ne olur?

Çağrı üzerine çalışma sözleşmesi yazılı yapılmak zorundadır. Eğer yazılı sözleşme yoksa, iş ilişkisi "Belirsiz ve Tam Süreli" kabul edilir ve işçi tam zamanlı haklar (45 saatlik ücret) talep edebilir.