Geçit Hakkı Nedir

Geçit hakkı nedir sorusunun cevabı olarak; taşınmazından genel yola çıkmak için geçit bulunmayan malikler için tanınmış bir haktır. Geçit hakkı Medeni Kanunun 747. Maddesinde düzenlenmiş olup; “Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir.”şeklinde düzenlenmiştir. Ülkemizde yapılan arazi düzenlemelerindeki eksiklikler ve de her taşınmazın yol ihtiyacının karşılanamamış olması nedeniyle geçit hakkı kurumunun düzenlenmesi yoluna gidilmiştir.

Kanunun kapsamında geçit hakkı verilmesindeki amaç, genel yolla bağlantısı bulunmayan taşınmazın, genel yolla kesintisiz bağlantısının sağlanabilmesidir. Geçit hakkı davası, genel yolla bağlantısı olmayan veya yolu bulunmasına rağmen bu yol ile ihtiyacı karşılanmayan taşınmaz mal maliki tarafından açılabilmektedir. Geçit hakkı talebi gerçek ya da tüzel kişi tarafından yapılabilmektedir.

ankara avukat

Geçit hakkının kurulması talep edene mülkiyet hakkı tanımamakla birlikte, sınırlı ayni haklardan olduğu için tapu siciline kaydı yapılmaktadır. Bir diğer önemli nokta ise, leh ve aleyhine geçit hakkı kurulacak olan taşınmazların mutlaka tapu sicilinde kayıtları olması gerekmektedir. Geçit hakkı aynı zamanda taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı niteleğindedir. O nedenle geçit istemi taşınmazın niteliği ve objektif esaslara göre belirlenmeli, aynı zamanda taşınmaz mülkiyeti kısıtlanan komuşunun fedakarlığının da denkleştirilmesi gerekmektedir.

Geçit hakkı istemi öncelikle geçit isteyen taşınmaza yol ve mülkiyet açısından en uygun düşen taşınmaza karşı istenmelidir. Nitekim genel olarak Yargıtay kararlarına göre kamu malı olarak nitelendirilen bir yer üzerinde geçit hakkı kurulması mümkün değildir. Çünkü kamu yararı ve özel yarar arasında çıkan uyuşmazlıkta mevzuatımız gereğince kamu yararına üstünlük tanınmaktadır.

ankara avukat

Üzerinde geçit hakkı kurulan taşınmaz artık yüklü taşınmaz haline geldiği için üzerine geçit irtifakı kurulan taşınmaz malikinin taşınmazı kullanma iradesi zorunlu olarak kısıtlanmaktadır. Yüklü taşınmaz sahibi, üzerinde geçit hakkı kurulan taşınmazının o bölümünü kullanamayacağı ve yararlanamayacağı için kısıtlama karşılığında geçit ihtiyacı olan taşınmaz maliki tarafından uygun bir bedel ödenmelidir.

Geçit hakkı tesis edilirken, aleyhine geçit hakkı kurulacak olan taşınmazın bütünlüğünün bozulmaması önem taşımaktadır. Bu kapsamda lehe ve aleyhine geçit hakkı talebinde bulunulan taşınmazlara ilişkin olarak hazırlanacak bilirkişi raporu dikkate alınmaktadır. Üzerine geçit hakkı kurulacak olan taşınmaz için ödenmesi gereken bedel de yine bilirkişi aracılığıyla tespit edilmektedir.

Geçit hakkı davalarında görevli mahkme Asliye Hukuk Mahkemeleri olup, yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Stj. Av. Bilge TOPCU

İletişim İçin Tıklayınız

Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.