Hafta tatili, işçinin dinlenerek fiziki ve ruhi gücünü yenilemesi amacıyla İş Kanunu ile güvence altına alınan, haftalık çalışma süresinin (45 saat) tamamlanmasından sonra verilen kesintisiz 24 saatlik dinlenme hakkıdır. İşçinin bu günlerde çalıştırılması, "istisnai" bir durumdur ve kanunen ek ücrete tabidir.

Ankara İş Hukuku Avukatı olarak, özellikle hizmet sektörü (mağaza, AVM, güvenlik) çalışanlarının hafta tatili kullanmadan çalıştırıldığını ve bunun karşılığının ödenmediğini sıkça görüyoruz. Bu rehberde, hafta tatili ücretinin hesaplanması, pazar günü çalışması ve izin kullandırma ile ücret ödeme arasındaki yasal farkları detaylıca inceledik.

1. Hafta Tatili Hakkı Nasıl Kazanılır? (İşK m. 46)

İşçinin hafta tatiline hak kazanabilmesi için temel şart, haftalık çalışma günlerinde (genellikle 6 gün) işyerinde çalışmış olmasıdır. İş Kanunu m. 46 gereğince:

• İşçiye, yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat (1 tam gün) dinlenme verilmesi zorunludur.
• Çalışılmayan hafta tatili günü için, işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.
• Hafta tatili kural olarak Pazar günüdür ancak işin niteliğine göre haftanın başka bir günü de olabilir (Özellikle vardiyalı işlerde).

Çalışılmış Sayılan Günler

Hafta tatiline hak kazanmak için işçinin o hafta fiilen çalışmadığı ancak kanunen çalışmış sayıldığı (Rapor, yıllık izin, evlenme izni, işveren tarafından verilen diğer izinler vb.) günler de hesaba katılır.

2. Hafta Tatili Çalışması ve Ücret Hesabı (2.5 Yevmiye)

İşçinin hafta tatilinde dinlenmesi esastır. Ancak işçinin onayı ile çalıştırılması durumunda ücretlendirme şu şekilde olur:

Çalışılmayan Tatil Günü

İşçi tatil gününde çalışmazsa, o günün ücretini (aylık maktu ücretinin içinde) tam olarak alır. Maaşından kesinti yapılamaz.

Çalışılan Tatil Günü (Zamlı Ücret)

Yargıtay içtihatlarına göre, hafta tatilinde çalışan işçiye;

• Çalışmasa da alacağı 1 günlük ücret,
• Çalışması karşılığı 1,5 günlük (fazla mesai sayıldığı için %50 zamlı) ücret ödenir.
• Toplamda hafta tatili çalışması için işçiye 2.5 yevmiye ödenmesi gerekmektedir.

3. "Hafta İçi İzin Kullandırdım" Savunması Geçerli mi?

İşverenlerin en sık yaptığı hata, işçiyi Pazar günü çalıştırıp, "hafta içi bir gün izin kullan" demesidir. Yargıtay'a göre:

• Hafta tatili kesintisiz 24 saat olmalıdır.
• Hafta tatilinde yapılan çalışmanın karşılığı serbest zaman (izin) olarak verilemez.
• Hafta tatili çalışması, fazla çalışma sayıldığı için ücretinin zamlı olarak ödenmesi zorunludur. İzin kullandırmak, ücret ödeme borcunu ortadan kaldırmaz.

Sıkça Sorulan Sorular (Hafta Tatili)

Soru: Pazar günü sadece 2 saat çalıştım, tam gün ücreti alır mıyım?

Evet. Yargıtay kararlarına göre, hafta tatilinde işyerine gelip 1 saat bile çalışılsa, dinlenme hakkı kesintiye uğradığı için işçiye o günün ücretinin tamamı (zamlı olarak) ödenmelidir.

Soru: Yüzde usulü çalışanların (Garson vb.) hafta tatili ücreti nasıl ödenir?

Otel ve lokantalarda yüzde usulü ile çalışan işçilerin hafta tatili ücreti, işveren tarafından ayrıca ödenmelidir. Yüzdelerden toplanan paralar hafta tatili ücreti yerine geçmez.

Soru: Hafta tatili ücreti alacağı zamanaşımı ne kadardır?

Hafta tatili ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ücretin muaccel olduğu tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açılmazsa hak düşer.