Nafaka artırım davası, boşanma kararıyla hükmedilen nafakanın (iştirak veya yoksulluk), zaman içinde değişen ekonomik koşullar, paranın alım gücünün düşmesi (enflasyon) veya tarafların ihtiyaçlarının artması nedeniyle yetersiz kalması durumunda açılan davadır. TMK m. 176/4 uyarınca, hakim tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılmasına karar verebilir.

Ankara Boşanma Avukatı olarak, özellikle son yıllardaki yüksek enflasyon nedeniyle nafaka artırım davalarının sıklaştığını görüyoruz. Mahkeme, artış kararını verirken TÜİK verilerini (ÜFE/TÜFE), çocuğun yaşını ve tarafların gelir durumunu dikkate alır.

1. Nafaka Artırım Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Yargıtay içtihatlarına göre, nafakanın artırılması için "haklı bir neden" olmalıdır:

• Ekonomik Koşulların Değişmesi: Enflasyon, paranın alım gücünün düşmesi.
• Çocuğun İhtiyaçlarının Artması: Çocuğun büyümesi, okula başlaması, liseye veya üniversiteye geçmesi, kurs masraflarının artması.
• Nafaka Alacaklısının Durumu: Sağlık sorunlarının ortaya çıkması, işten çıkarılma, kira artışı gibi nedenlerle giderlerin artması.
• Nafaka Yükümlüsünün Gelirinin Artması: Nafaka ödeyen eşin terfi etmesi, maaşının ciddi oranda artması veya miras kalması gibi zenginleşme halleri.

2. Nafaka Artış Oranı Nasıl Hesaplanır? (ÜFE - TÜFE)

Mahkeme, nafaka artışını belirlerken genellikle TÜİK'in açıkladığı ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) oranını baz alır. Ancak hakim bu oranla bağlı değildir; hakkaniyet ilkesi gereği daha yüksek bir artışa da karar verebilir.

Otomatik Artış Kararı

Her yıl dava açmak zorunda kalmamak için, mahkemeden "Nafakanın her yıl ÜFE oranında artırılmasına" karar verilmesi istenebilir. Bu talep kabul edilirse, nafaka her yılbaşında otomatik olarak zamlanır.

3. Görevli Mahkeme ve Zamanaşımı

Nafaka artırım davalarında usul kuralları şöyledir:

• Görevli Mahkeme: Aile Mahkemesi. (Olmayan yerlerde Asliye Hukuk).
• Yetkili Mahkeme: Nafaka alacaklısının (davayı açan kişinin) yerleşim yeri mahkemesi. Bu kural, alacaklıyı korumak içindir.
• Zamanaşımı: Nafaka artırım davası için bir zamanaşımı yoktur. Koşullar değiştikçe her zaman açılabilir. Ancak geçmişe dönük artış talep edilemez, dava tarihinden itibaren artış geçerli olur.

Sıkça Sorulan Sorular (Nafaka Artırımı)

Soru: Anlaşmalı boşanmada belirlenen nafaka artırılabilir mi?

Evet. Anlaşmalı boşanma protokolünde nafaka miktarı belirlenmiş olsa bile, zamanla koşulların değişmesi (enflasyon, çocuğun büyümesi) halinde artırım davası açılabilir. Protokoldeki miktar sonsuza kadar sabit kalmaz.

Soru: Eski eşim işsiz kaldı, yine de artırım isteyebilir miyim?

Nafaka yükümlüsünün gelirinin azalması artırım talebini zorlaştırabilir. Ancak iştirak nafakasında (çocuk için), babanın çalışmıyor olması nafaka ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Asgari düzeyde de olsa nafaka artışı talep edilebilir.

Soru: Dava ne kadar sürer?

Nafaka artırım davaları, genellikle diğer boşanma davalarına göre daha kısa sürer. Ekonomik durum araştırması (SED) ve bilirkişi incelemesiyle birlikte ortalama 6-10 ay içinde sonuçlanır.