Evlilik sözleşmesi, çiftlerin evlilik süresince edinecekleri malların ve olası bir boşanma durumunda bu malların nasıl paylaşılacağını belirleyen, Noter huzurunda yapılan resmi bir Mal Rejimi Sözleşmesi'dir. Türk Medeni Kanunu'na (TMK) göre, eğer çiftler aksini kararlaştırmamışsa, yasal olarak edinilmiş mallara katılma rejimi (yarı yarıya paylaşım) uygulanır.

Ankara Boşanma Avukatı olarak, evlilik sözleşmesinin amacının "boşanmaya hazırlanmak" değil, evliliğin mali yönünü şeffaflaştırmak ve olası bir ayrılıkta uzun ve yıpratıcı mal paylaşımı davalarının önüne geçmek olduğunu vurguluyoruz. Bu rehberde, Mal Ayrılığı ve Edinilmiş Mallara Katılma rejimlerinin farklarını ve sözleşmenin hazırlanma usulünü inceledik.

1. Evlilik Sözleşmesinde Hangi Mal Rejimi Tercih Edilmeli?

TMK, dört farklı mal rejimi öngörür:

A. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim - Paylaşmalı)

Eğer çiftler bir sözleşme yapmazsa, bu rejim geçerli olur. Evlilik süresince çalışma karşılığı edinilen mallar yarı yarıya paylaşılır. Miras ve bağışlar paylaşım dışıdır (Kişisel maldır). Bu rejim, en çok tercih edilen ve yasal güvence sağlayan rejimdir.

B. Mal Ayrılığı Rejimi (Sözleşmeli Rejim)

Tarafların en çok seçtiği sözleşmeli rejimdir. Her eşin kendi malı, borcu ve yönetimi kendisine aittir. Boşanma olduğunda paylaşım olmaz; herkes kendi malını geri alır. Ticaretle uğraşan, riskli işler yapan eşler için en güvenli yoldur.

C. Paylaşmalı Mal Ayrılığı ve Mal Ortaklığı Rejimi

Daha az kullanılan, daha karmaşık rejimlerdir. Mal ortaklığında ise eşler, kanun veya sözleşme ile ortaklık kapsamına alınan mallara ortak mülkiyetle sahip olur.

2. Evlilik Sözleşmesi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır? (Noter Şartı)

Evlilik sözleşmesi (Mal Rejimi Sözleşmesi), adi yazılı şekille veya el yazısıyla yapılamaz. Sıkı şekil şartlarına tabidir:

Noter Huzurunda Yapılmalı

Sözleşmenin geçerli olması için eşler veya evlenecekler, sözleşmeyi noter huzurunda düzenlemek veya düzenlenmiş metni Noter huzurunda onaylatmak zorundadır (TMK m. 147). Noter senedi olmadan yapılan sözleşmeler geçersizdir.

Sözleşmenin Yapılma Zamanı

Sözleşme, evlenmeden önce (Nişanlıyken) veya evlilik devam ederken yapılabilir. Evlenmeden önce yapılan sözleşmeler, evliliğin kurulmasıyla hukuken geçerlilik kazanır.

3. Evlilik Sözleşmesine Neler Yazılamaz? (Yasaklar)

Evlilik sözleşmesi, her şeyi içeremez. Özellikle şu maddeler kanunen geçersizdir:

• Çocuk Velayeti: "Boşanmada velayet annede kalacaktır" gibi çocukların velayeti, görüşme hakkı ve iştirak nafakasına ilişkin maddeler yazılamaz. Bu kararı sadece hakim (çocuğun menfaatine göre) verebilir.
• Ayrılık Nafakası: "Boşanma halinde eşim nafaka talep etmeyecektir" gibi maddeler, Yoksulluk Nafakası'nın gelecekteki talep hakkını ortadan kaldırmaz. Bu hakkın feragati (vazgeçilmesi), ancak boşanma davası sırasında hakim önünde mümkündür.
• Ölüm Halinde Miras: Eşlerin birbirlerine miras hakkı doğmaması gibi miras hukukuna aykırı düzenlemeler.

4. Sıkça Sorulan Sorular (Evlilik Sözleşmesi)

Soru: Evlilik sözleşmesi geçerliliğini ne zaman kazanır?

Evlenmeden önce yapılan sözleşmeler, evlenme anından itibaren geçerlilik kazanır. Evlilik sürerken yapılan sözleşmeler ise Noterde yapıldığı tarihte geçerlilik kazanır.

Soru: Mal ayrılığı rejimi varken eşimden tazminat alabilir miyim?

Evet. Mal ayrılığı rejimi sadece malların paylaşımını düzenler. Tazminat (maddi ve manevi) ve nafaka, boşanma kararındaki kusura bağlıdır ve mal rejiminden bağımsız olarak talep edilebilir.

Soru: Evlilik sözleşmesi nasıl feshedilir?

Taraflar, evlilik sözleşmesini istedikleri zaman Noter huzurunda yeni bir sözleşme yaparak (rejim değiştirerek) veya evliliğin sona ermesiyle (boşanma/ölüm) feshedebilirler.