Geçici İş Sözleşmesi (Ödünç İş İlişkisi), bir işçinin işverenine bağlılığını sürdürerek, geçici bir süre için başka bir işverenin emri ve gözetimi altında çalıştırılmasıdır. Bu sözleşme türü, genellikle mevsimlik işler, proje bazlı çalışmalar, doğum iznine ayrılan personelin yerine geçici istihdam veya holding şirketleri arasındaki görevlendirmeler şeklinde karşımıza çıkar.

Ankara iş hukuku avukatı olarak, işçi simsarlığının önlenmesi ve işçinin haklarının korunması amacıyla İş Kanunu'nun 7. maddesinde düzenlenen bu ilişki türünün, sıkı şekil şartlarına ve sürelere bağlı olduğunu vurguluyoruz. Geçici iş ilişkisi, işçinin rızası olmadan kurulamaz.

1. Geçici İş İlişkisinin Kurulma Şartları (İşK m. 7)

Geçici iş ilişkisi iki şekilde kurulabilir:

• Holding Bünyesinde Görevlendirme: İşveren, işçiyi holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görmek üzere geçici olarak devredebilir.
• Özel İstihdam Bürosu Aracılığıyla: İşveren, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından yetkilendirilmiş Özel İstihdam Bürosu aracılığıyla geçici işçi temin edebilir (Örn: Mevsimlik tarım işleri, ev hizmetleri).

İşçinin Yazılı Rızası Şarttır

Geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi için en temel şart, işçinin devir sırasında yazılı rızasının (onayının) alınmasıdır. İşçinin rızası olmadan yapılan görevlendirme, "İş şartlarında esaslı değişiklik" (İşK m. 22) sayılır ve işçiye haklı nedenle fesih hakkı verir.

2. Geçici İş İlişkisinin Süresi ve Yenilenmesi

Kanun koyucu, işçinin sürekli olarak "kiralık işçi" statüsünde kalmasını engellemek için süre sınırı getirmiştir:

• Maksimum Süre: Geçici iş ilişkisi en fazla 4 ay süreyle kurulabilir.
• Yenileme Hakkı: Bu süre, toplamda iki defa yenilenebilir. (Yani toplam süre en fazla 4 + 4 + 4 = 12 ayı geçemez).
• Bu sürenin aşılması halinde, geçici işveren ile işçi arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmesi kurulmuş sayılır.

3. Ücret ve SGK Primlerinden Sorumluluk

Geçici iş ilişkisinde, işçinin asıl işvereni (ödünç veren) ile geçici işvereni (ödünç alan) arasında müteselsil sorumluluk vardır:

• Ücret Ödeme Borcu: İşçinin ücretini ödeme yükümlülüğü asıl işverendedir. Ancak geçici işveren de, ödenmeyen ücretten, işçiyi çalıştırdığı süreyle sınırlı olmak üzere sorumludur.
• İş Kazası ve İSG: İşçiyi gözetme borcu (İş Sağlığı ve Güvenliği önlemleri) işçiyi fiilen çalıştıran geçici işverene aittir. Bir iş kazası meydana gelirse, her iki işveren de sorumlu tutulur.

Sıkça Sorulan Sorular (Geçici Görevlendirme)

Soru: Beni rızam olmadan başka şirkete gönderdiler, ne yapabilirim?

Yazılı onayınız olmadan yapılan görevlendirme geçersizdir. İş sözleşmenizi "haklı nedenle" feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

Soru: Geçici işverende çalışırken sendikalı olabilir miyim?

Evet. Geçici iş ilişkisi kurulması, işçinin sendikal haklarını engellemez. Asıl işverenin işyerindeki toplu iş sözleşmesinden yararlanmaya devam edersiniz.

Soru: Grevdeki işçilerin yerine geçici işçi alınabilir mi?

Hayır. İş Kanunu m. 7 gereğince, grev ve lokavt uygulanan işyerlerinde, bu süre boyunca geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştırılamaz.