Genel Tatil Ücreti, hukukumuzda "Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti" (UBGT) olarak adlandırılan, işçilerin resmi tatil günlerinde çalıştırılmaları karşılığında ödenmesi gereken ilave ücrettir. İş Kanunu'nun 47. maddesi uyarınca, bu günlerde çalışma yapan işçiye, çalıştığı her gün için ilave bir yevmiye (günlük ücret) daha ödenmesi zorunludur.

Ankara İş Hukuku Avukatı olarak, özellikle hizmet, sağlık ve sanayi sektörlerinde çalışan müvekkillerimizin en sık yaşadığı mağduriyetin, bayram çalışmalarının "izin kullandırarak" telafi edilmeye çalışılması olduğunu görüyoruz. Oysa Yargıtay içtihatları nettir: Genel tatil çalışmasının karşılığı paradır, izinle ödenemez.

1. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri (Yasal Liste)

Kanuna göre UBGT ücreti ödenmesi gereken günler şunlardır (Toplam 15.5 gün):

• Cumhuriyet Bayramı: 28 Ekim saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder (1.5 gün).
• Resmi Bayramlar: 23 Nisan, 19 Mayıs, 30 Ağustos.
• Dini Bayramlar: Ramazan Bayramı (3.5 gün) ve Kurban Bayramı (4.5 gün). (Arife günleri yarım gün tatildir).
• Genel Tatiller: 1 Ocak (Yılbaşı), 1 Mayıs (Emek ve Dayanışma Günü), 15 Temmuz (Demokrasi ve Milli Birlik Günü).

Bu günlerde yapılan her türlü çalışma (1 saat bile olsa), tam gün yevmiyesine hak kazandırır.

2. Ücret Hesaplama Yöntemi ve Yargıtay Kriterleri

İş Kanunu m. 47'ye göre hesaplama şöyledir:

Çalışılmayan Tatil Günü

İşçi tatil gününde çalışmazsa, o günün ücretini (aylık maktu ücretinin içinde) tam olarak alır. Maaşından kesinti yapılmaz.

Çalışılan Tatil Günü (Çift Yevmiye)

İşçi tatil gününde çalışırsa, normal maaşına ek olarak bir günlük ücret (yevmiye) daha alır. Yani o gün için işçiye toplamda 2 yevmiye ödenmiş olur. Eğer Toplu İş Sözleşmesi varsa bu oran %200 veya %300 olabilir.

Fazla Mesai ile Birleşme

Eğer işçi tatil gününde haftalık 45 saati aşacak şekilde çalışmışsa, hem genel tatil ücretini (1 yevmiye) hem de fazla mesai ücretini (%50 zamlı) alma hakkı doğabilir. Bu hesaplama teknik uzmanlık gerektirir.

3. Tatil Gününde Çalışma Zorunluluğu Var mı?

İş Kanunu m. 44'e göre:

• Sözleşme Şartı: İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde "ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılır" hükmü varsa, işçi çalışmak zorundadır.
• Onay Şartı: Sözleşmede böyle bir hüküm yoksa, işverenin o gün için işçiden ayrıca onay (yazılı rıza) alması gerekir. Onay vermeyen işçi çalışmaya zorlanamaz, zorlanırsa iş akdini haklı nedenle feshedebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (Genel Tatil Ücreti)

Soru: Bayramda çalıştım, yerine izin kullanabilir miyim?

Hayır. Yargıtay yerleşik içtihatlarına göre, genel tatil çalışmasının karşılığı nakit paradır. İşveren "sana para yerine 2 gün izin vereyim" diyemez. Serbest zaman uygulaması sadece fazla mesai için geçerlidir, UBGT için geçerli değildir.

Soru: Arife günü yarım gün çalıştım, ücreti nasıl ödenir?

Arife günü saat 13.00'ten sonra tatil başlar. Eğer işçi 13.00'ten sonra çalışmaya devam ederse (1 saat bile olsa), Yargıtay'a göre yarım günlük değil, tam günlük ilave yevmiye ödenmesi gerekir.

Soru: UBGT alacakları için zamanaşımı ne kadardır?

Genel tatil ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ücretin muaccel olduğu (ödenmesi gereken) tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açılmazsa hak düşer.