Kartalhan Hukuk & Danışmanlık Av. Meltem KARTALHAN
Asgari Ücret, çalışanlara ödenmesi gereken en düşük maaş miktarını ifade eder ve birçok ülkede iş hukuku tarafından belirlenir. Bu miktar, çalışanların temel yaşam maliyetlerini karşılayacak düzeyde olmalı ve adil bir çalışma koşulu sağlamayı amaçlamalıdır. Asgari ücret, genellikle hükümetler veya ilgili yasal otoriteler tarafından, ekonomik koşullar, yaşam maliyeti ve piyasa dinamikleri dikkate alınarak belirlenir.
Asgari ücretin belirlenmesi süreci, çalışanların mali güvencesini ve refahını korumak için kritik öneme sahiptir. İşverenler, asgari ücreti ve üzerinde bir ödeme yapmakla yükümlüdürler. Bu miktarın altında bir ücret ödemesi, iş hukuku ihlali olarak kabul edilir ve yasal yaptırımlara neden olabilir.
Asgari ücret, çalışanların işgücü piyasasında adil bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak, yoksulluğu azaltmak ve ekonomik eşitliği teşvik etmek için önemli bir araçtır. Bu miktarın belirlenmesinde, işçi ve işveren temsilcileri, hükümet yetkilileri ve ekonomistler gibi çeşitli paydaşların görüşleri dikkate alınır.
._visualize_a_scene_where_a_diverse_group_of_workers_from_.png)
Asgari ücret düzeyinin düzenli olarak gözden geçirilmesi ve güncellenmesi, ekonomik değişikliklere ve enflasyon oranlarına uyum sağlamak için gereklidir. Bu süreç, çalışanların ekonomik refahını koruma ve iş piyasasında dengeli bir yapıyı destekleme amacı taşır. Asgari ücretin belirlenmesi ve uygulanması, çalışanların mali güvenliğini sağlamanın yanı sıra, adil ve sürdürülebilir bir iş piyasası oluşturmak için de kritik önem taşır.
Asgari ücreti tanımlamadan önce genel anlamda ücretin tanımına değinilmesi gerekmektedir. Ücret genel anlamı ile yapılmış olan bir iş karşılığında para olarak ödenen tutardır. Ücret; 4857 Sayılı İş Kanununun 32. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre kanunda: Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Denilmektedir. İşveren bankadan işçiye yapmış olduğu ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyeri özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. İlgili durum 4857 Sayılı İş Kanununun 37. Maddesinde: - İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir. Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. Denilmek suretiyle tanımlanmıştır.
İşveren toplu iş sözleşmelerinde veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası verememektedir. toplu iş sözleşmelerinde veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dahilinde ücret kesme cezası verilebilmesi için de işveren tarafın uymak zorunda olduğu birtakım yükümlülükler bulunmaktadır. İlgili durum 4857 Sayılı İş Kanununun 38. Maddesinde: İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz. Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye'de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur. Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. Bu kurulun kimlerden teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir. Denilmek suretiyle tanımlanmıştır.
Asgari ücret Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenmektedir. İlgili komisyonun kararları kesindir. Söz konusu konu 4857 Sayılı İş Kanununun 39. Maddesinde: İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir. (Mülga ikinci fıkra: 2/7/2018-KHK/700/145 md.) Komisyon kararları kesindir.
Kararlar Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Komisyonun toplanma ve çalışma şekli, asgari ücretlerin tespiti sırasında uygulanacak esaslar ile başkan, üye ve raportörlere verilecek huzur hakları Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının birlikte hazırlayacakları yönetmelikte belirtilir. Asgari Ücret Tespit Komisyonunun sekretarya hizmetleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yerine getirilir. Denilmek suretiyle belirtilmiştir.
Yukarıda değinilmiş olan hususlar genel hatları ile kaleme alınmış olup; her somut olay birbirinden farklı özellikler taşıyabileceğinden hak kaybına uğramamanız adına bir hukuk bürosu ile iletişime geçip profesyonel destek almanızı öneririz.