Limited Şirket (Ltd. Şti.), Türk Ticaret Kanunu'na göre en yaygın şirket türlerinden biridir. Ortakların sorumluluğunun "sınırlı" olması (Limited Liability), bu şirket türünün en cazip özelliğidir. Ancak, "sınırlı sorumluluk" kavramı, kamu borçları (vergi, SGK primi) söz konusu olduğunda değişebilmektedir.

Ankara Şirketler Hukuku Avukatı olarak, özellikle vergi daireleri ve SGK tarafından şirket ortaklarına gönderilen ödeme emirlerinde büyük mağduriyetler yaşandığını görüyoruz. Bu rehberde, ortağın şahsi malvarlığı ile ne zaman sorumlu olacağını, müdürlerin (kanuni temsilcilerin) ekstra sorumluluklarını ve hisse devrinin borçlara etkisini detaylıca inceledik.

1. Şirketin Ticari Borçlarından Sorumluluk (TTK m. 573)

Kural olarak, limited şirket kendi borçlarından dolayı sadece kendi malvarlığı ile sorumludur. Şirketin alacaklıları (bankalar, tedarikçiler, çalışanlar), alacaklarını şirketten tahsil edemezlerse, ortakların şahsi malvarlığına (evine, arabasına) başvuramazlar.

Tek İstisna: Sermaye Koyma Borcu

Ortakların şirkete karşı tek borcu, taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemektir. Eğer ortak, taahhüt ettiği sermayeyi şirkete ödememişse, şirket alacaklıları (şirketin iflası halinde) bu ödenmemiş miktar kadar ortağa başvurabilir. Sermayesini tam ödeyen ortağın, ticari borçlardan dolayı şahsi sorumluluğu yoktur.

2. Amme (Vergi/SGK) Alacaklarından Sorumluluk (6183 SK m. 35)

İşte "Sınırlı Sorumluluk" ilkesinin delindiği en önemli nokta burasıdır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 35. maddesi, kamu alacakları için özel bir rejim getirmiştir:

• Kural: Şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından (vergi, SGK primi, idari para cezası), limited şirket ortakları sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar.
• Sınır Yoktur: Ortağın sorumluluğu, şirkete koyduğu sermaye miktarıyla sınırlı değildir. Borcun tamamından, hisse oranı kadar (Örneğin %50 hissesi varsa borcun yarısından) şahsi malvarlığı ile sorumludur.
• Takip Şartı: Kamu idaresi, önce şirketi takip etmeli, şirketten tahsilat yapamazsa (aciz fişi vb.) ortağa gelmelidir. Doğrudan ortağa gidilemez.

3. Müdürlerin (Kanuni Temsilcilerin) Sorumluluğu (Mükerrer m. 35)

Limited şirketi yöneten müdürler (kanuni temsilciler), kamu borçlarından dolayı ortaklardan daha ağır bir sorumluluk altındadır:

• Kanuni temsilciler, şirketin vergi ve SGK borçlarının tamamından müşterek ve müteselsil (zincirleme) olarak sorumludur.
• Hisse oranı sınırı yoktur. Borcun tamamı müdürden istenebilir.
• Devlet, alacağını tahsil etmek için önce şirkete, sonra müdüre, en son da ortağa gidebilir veya hepsine aynı anda işlem yapabilir (Uygulamada farklılıklar olsa da müdürün sorumluluğu kesindir).

4. Hisse Devri Halinde Borçtan Kim Sorumlu?

Ortaklık payının devredilmesi durumunda, kamu borçlarından sorumluluk şu şekilde düzenlenmiştir:

• Devreden Ortak: Devir tarihinden önceki dönemlere ait kamu borçlarından, devralan ortakla birlikte müteselsilen sorumludur.
• Devralan Ortak: Hem devir tarihinden önceki hem de sonraki borçlardan sorumludur.
• Bu nedenle, hisse devri yaparken şirketin vergi ve SGK borç durumunun detaylı incelenmesi ve devir sözleşmesine koruyucu hükümler eklenmesi şarttır.

Sıkça Sorulan Sorular (Şirket Borçları)

Soru: Şirket iflas ederse evime haciz gelir mi?

Ticari borçlar (banka, piyasa) için gelmez (Kefil değilseniz). Ancak kamu borçları (Vergi, SGK) için şirketten tahsilat yapılamazsa, hisseniz oranında şahsi malvarlığınıza (evinize, aracınıza) haciz gelebilir.

Soru: Müdürüm ama ortağım değilim, borçtan sorumlu muyum?

Evet. Kanuni temsilci (müdür) olduğunuz dönemde doğan ve ödenmeyen tüm kamu borçlarından şahsi malvarlığınızla sınırsız sorumlusunuz.

Soru: Şirketten ayrıldım, eski borçlar bana gelir mi?

Evet. Ortak olduğunuz dönemde doğan kamu borçlarından, şirketten ayrılmış olsanız bile zamanaşımı süresince sorumluluğunuz devam eder.